In een andere column heb ik een vluchtige levensschets gegeven van de Franse dichter, ontdekkingsreiziger en avonturier Arthur Rimbaud (Charleville, 20 oktober 1854 – Marseille, 10 november 1891). In Nederland is Rimbaud minder bekend door zijn werk dan door zijn aansprekend levensverhaal. Voor ons Nederlanders is Frans immers geen favoriete taal (meer) en Rimbaud hanteerde verschillende versvormen om het onzegbare te zeggen. Rimbaud heeft tijdens en na zijn leven grote aantrekkingskracht uitgeoefend op kunstenaars (Picasso, Bob Dylan bv). Dylans Changing of the Guards is in mijn optiek een echte Rimbaud songtekst.
Voor Rimbaud ging achter de alledaagse werkelijkheid een andere, nog onbekende wereld schuil, en de poëzie was dé manier om deze te leren kennen. De dichter moest een ziener worden, door een bewuste ontregeling van alle zintuigen. Die verkenning van het onbekende vroeg om een nieuwe taal, die hij vond in het prozagedicht. Zijn gedichten zijn compact, fantasievol en dynamisch, staan volledig los van de traditie en van de werkelijkheid. Zijn 3e en laatste bundel, Illuminations (een Engels woord), vol fantasierijke prozagedichten, is daar het geslaagde voorbeeld van. Kleurrijke impressies van de natuur worden afgewisseld met fantastische, haast surrealistische beelden en associaties.
De betekenis en strekking van de gedichten is een bron van exegese geworden. Wat bedoelt de dichter? Wat betekenen bepaalde woorden en associaties. De geleerden zijn er niet uit. Leg verschillende gezaghebbende vertalingen naast elkaar en de tekstverschillen zijn aanzienlijk. Is dat een probleem ?. Nee! Rimbauds gedichten moet je niet proberen te begrijpen, maar je moet ernaar luisteren, als naar muziek. Dan pak je de kern. Wie die ervaring wil opdoen moet maar eens luisteren naar het beroemde gedicht Le bateau ivre (De donken boot), voorgedragen door de bekende Franse acteur Gerard Philipe en te vinden op Youtube: http://www.youtube.com/watch?v=mPwUUy6pfh4
Rimbaud zag zich als een dichter die mbv een nieuw te scheppen taal de wereld dacht te kunnen veranderen. Toen hij het hopeloze van die onderneming inzag, heeft hij op zijn 20ste de dichtkunst voorgoed vaarwel gezegd, een klein oeuvre achterlatend.
Velen hebben de plaatsen bezocht waar Rimbaud heeft gewoond; in de veronderstelling dichter bij de dichter te kunnen komen. Ethiopië waar de dichter de laatste jaren van zijn leven doorbracht, was zo’n bedevaart- oord. Rimbauds onovertroffen biograaf, de Engelsman Graham Rob, kan er alleen maar om lachten. Hij heeft alle landen en plaatsten bezocht waar Rimbaud vertoeft heeft, en daar volgens eigen zeggen weinig plezier aan beleefd. Rimbaud vind je in de archieven en in zijn gedichten en nergens anders is kort en krachtig zijn boodschap.
Robb’s goede raad indachtig heb ik de fiets uit de mottenballen gehaald en een route uitgezet naar Rimbauds geboorteplaats, Charleville, waar een onooglijk museumpje en een saai graf nog aan hem herinnert. De route gaat heen over Diest (België), Givet en vervolgens Charleville-Meziere in de Franse Ardennen. Door de Belgische Ardennen met zijn heuvels en dalen. Een mens moet immers een doel in het leven hebben.
De fietstocht combineert voor mij het nuttige met het aangename. Eind augustus ga ik, D.V., met enkele vrienden op de fiets naar Sevilla. De Ardennen lijkt me een uitstekende voorbereiding. Bovendien, en dat is mijn hoofdmotief, is de 90 km lange fietsroute van Givet naar Charleville, langs de Maas, door de ANWB uitgeroepen tot een van de mooiste in Europa. En met recht hoop ik, maar dat antwoord ligt verscholen in de toekomst. Eerst de weergoden maar eens raadplegen!
Recent Comments